Informator dla pacjentów
OSTEOPOROZA U DZIECI I MŁODZIEŻY
Korzenie wad postawy i osteoporozy tkwią w dzieciństwie
Najwyższe tempo w rozwoju ontogenetycznym człowieka przypada na okres życia płodowego, niemowlęcy oraz na tzw. skok pokwitaniowy. Profilaktyka osteoporozy powinna rozpocząć się w okresie prokreacji i uwzględniać zwiększone zapotrzebowanie kobiet w ciąży na specyficzne czynniki odżywcze; minerały i witaminy. Karmienie piersią jest pierwszym etapem zapobiegania osteoporozie. Również w okresie skoku pokwitaniowego, kiedy istnieje zwiększone zagrożenie niedoborem wapnia i dochodzi do wielu wad postawy - powinna być stosowana dieta bogata w białko i minerały/ wapń/ oraz witaminy. Znaczne usamodzielnienie dzieci, długi okres przebywania poza domem, nieregularne posiłki, spożywanie tzw. „Fast food", napojów gazowanych, używek, lansowanie diet odchudzających - sprzyja występowaniu niedoborów pokarmowych manifestujących się nieprawidłową sylwetką, oraz objawami osteomalacji i osteoporozy. Czego najbardziej oczekują młode kości dla osiągnięcia maksymalnej masy? Diety z odpowiednią ilością wapnia, witaminy D, oraz białka (z zachowaniem prawidłowego stosunku spożywanego wapnia do fosforu). Ćwiczeń fizycznych regularnie zwiększających nacisk na kości. Odpowiednio do metrykalnego wieku dojrzewania (regularnego miesiączkowania – prawidłowych sekwencyjnych wartości Estradiolu u dziewcząt i prawidłowych poziomów testosteronu u chłopców) Eliminacji lub ograniczenia oddziaływania niekorzystnych czynników takich jak: choroby (układowe, zapalne choroby tkanki łącznej, endokrynologiczne, rozrostowe, nerek, wątroby i przewodu pokarmowego) przewlekłego stosowania leków (kortikodów, przeciwzakrzepowych, przeciwdrgawkowych, furosemidu), unieruchomienia, niedoboru wapnia i witaminy D, stosowania używek.
Osteoporoza
Osteoporoza jest schorzeniem uwarunkowanym wieloma czynnikami. Jej rodzinne występowanie tłumaczy się wielogenowym uwarunkowaniem. Witamina D3 jest niezbędna dla prawidłowego wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego i dlatego bywa nazywana "kluczem do spiżarni z wapniem". Stwierdzono, że Vit. D3 prawie nie przechodzi do mleka kobiecego. Dobowe zapotrzebowanie na Vit. D wzrasta wraz z wiekiem. Wcześniaki są zagrożone tzw. osteopenią wcześniaczą i dlatego wymagają wyższych dawek Witaminy D w postaci 1,25(OH)2D. Dzienne spożycie wapnia powinno wynosić w okresie dojrzewania od 1200 do 1500 mg. Wchłanianiu wapnia sprzyjają: laktoza, Vit.D3 i aminokwasy. Nadmierna podaż fosforanów, szczawianów, błonnika i hitynianów zmniejsza wchłanianie wapnia. Zalecane przez Instytut Matki i Dziecka w Warszawie dawki profilaktyczne Witaminy D: Od 3 tygodnia do 2 do 3 roku życia to dawka od 1000 do 1500 jednostek na dobę. Wcześniaki /więcej/ od 3400 do 4500 jednostek na dobę. W leczeniu krzywicy stosuje się od 5000 do 10000 jednostek Vit D3 na dobę przez 4-6 tygodni aż do ustąpienia objawów.
Densytometria kości
Densytometria kości umożliwia ocenę mineralizacji układu kostnego. Najwłaściwszym miejscem dla oceny masy kostnej u dzieci jest lędźwiowy odcinek kręgosłupa. Zaletą badania densytometrycznego kręgosłupa jest fakt, że zmiany osteoporotyczne powstają tu najwcześniej, natomiast wadą jest występowanie zmian zwyrodnieniowych zwłaszcza po 65 roku zycia. International Society of Clinical Densytometry przyjmuje, że metodą z wyboru jest ocena kręgosłupa L2-L4, natomiast nigdy pojedynczego kręgu. Badanie metodą ultrasonograficzną (QUS) określa parametry akustyczne kości i nie jest badaniem densytometrycznym, zatem nie może być stosowane w diagnostyce osteoporozy. Zastosowanie diagnostyki densytometrycznej u dzieci doprowadziło do stwierdzenia, że Osteopenia i Osteoporoza występują znacznie częściej u dzieci i młodzieży niż dotychczas uważano. Charakterystyczny jest w tych przypadkach inny niż u dorosłych obraz kliniczny; dominują bóle nad innymi objawami, występuje wybitna podatność na zniekształcenia szkieletu, co prowadzi do wad postawy. Częściej u dzieci spotyka się Osteoporozę wtórną będącą następstwem wielu chorób (długotrwałe unieruchomienie, zaburzenia wchłaniania, zapalenia stawów, astma, odchudzanie, głodzenie, nadczynność tarczycy, nadnerczy, przytarczyc) lub też stosowania leków (głównie preparatów sterydowych).
Zasady leczenia osteoporozy u dzieci:
Wczesne i skuteczne leczenie innych chorób. Modyfikacja sposobu leczenia i dawkowania leków niekorzystnych dla tkanki kostnej. Wyrównywanie zaburzeń hormonalnych, szczególnie poziomu hormonów płciowych. Zmniejszanie resorpcji i hamowanie aktywności osteoklastów (sole wapnia, kalcytonina, niekiedy bisfosfoniany). Zwiększenie kościotworzenia i pobudzanie osteoblastów (witamina D i jej aktywne metabolity, Parathormon i fosforany). Wysoka aktywność fizyczna.
