ul. Święciechowska 1,
64-100 LESZNO



informator endokrynologiczny

informator dla pacjentow

Informator dla pacjentów


NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY


Jest to zespół kliniczny spowodowany niedoborem tyroksyny - głównego hormonu tarczycy. Charakteryzuje się on spowolnieniem, sennością, marznięciem, suchością skóry, zwolnieniem czynności serca, hipercholesterolemią i zmniejszeniem przemiany materii.

Przyczyny niedoczynności tarczycy:

  • Wszkodzenie podwzgórza i / lub przysadki mózgowej i niedobór TRH, TSH.
  • Uszkodzenie tarczycy z niedoborem tyroksyny T4 i trójjodotyroniny T3. Operacja tarczycy, (dlatego ok. 30 dni po zabiegu należy oznaczyć poziom hormonu TSH, aby sprawdzić jak się ma tarczyca po operacji usunięcia np. guzka)
  • Zapalenia tarczycy.
  • Radioterapia - leczenie nadczynności 131 J.
  • Znaczny niedobór jodu lub nadmierna jego podaż.
  • Brak reakcji na hormony tarczycy w narządach docelowych w wyniku braku receptorów.

Niedoczynność tarczycy może być wrodzona lub nabyta

Kretynizm: to zaburzenie ogólnego rozwoju z powodu wrodzonej niedoczynności tarczycy u noworodków (u 1 na 4000 żywych noworodków) - przejawia się brakiem wzrostu, i zahamowaniem rozwoju mózgu, co skutkuje gł. obniżeniem poziomu intelektualnego.

Zwolniony zostaje wzrost kości, które stają się krótkie i kruche. Najczęściej objawy kretynizmu występują po kilku miesiącach życia.

Ponieważ wczesne rozpoczęcie leczenia ma ogromny wpływ na prawidłowy rozwój umysłowy, u wszystkich noworodków powinno się badać poziom TSH i T4 w surowicy krwi.

U dorosłych w ciężkich przypadkach niedoczynność tarczycy objawia się obrzękiem powiek, twarzy, całego ciała, w tym serca. Taki stan określamy jako obrzęk śluzowaty (myxoedema).

Niedoczynność tarczycy przyśpiesza rozwój miażdżycy, na skutek zwiększenia stężenia lipidów we krwi. Nawet nieznaczna niedoczynność tarczycy powoduje wzrost poziomu cholesterolu we krwi.

U kobiet niedoczynność tarczycy prowadzi do cyklów bezowulacyjnych i bezpłodności (poronień i porodów przedwczesnych).

U mężczyzn spada stężenie testosteronu. Popęd płciowy zostaje osłabiony. W układzie krwiotwórczym niedoczynność tarczycy prowadzi do anemii (niedokrwistości).

Dzieci starsze dotknięte niedoczynnością tarczycy charakteryzują się opóźnieniem wzrostu, opóźnieniem dojrzewania płciowego i słabymi wynikami w nauce. Po dostrzeżeniu tych objawów lekarz lub rodzice powinni przeprowadzić badanie w celu potwierdzenia rozpoznania niedoczynności tarczycy.

Niedoczynność tarczycy występuje ok. pięciokrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Częstość jej występowania zwiększa się wraz z wiekiem. Niedoczynnością tarczycy dotkniętych jest około 5 do 10% populacji po 60 roku życia.

Na czym polega rozpoznawanie niedoczynności tarczycy?

Na stwierdzeniu charakterystycznych objawów klinicznych i laboratoryjnych.Należą do nich:

  • ogólne spowolnienie, wzmożona męczliwość
  • senność, osłabienie pamięci
  • zaparcia
  • suchość skóry i nadmierne jej rogowacenie w okolicach kolan, i łokci
  • obrzęk śluzowaty i wzrost masy ciała
  • suche i wypadające włosy, charakterystyczne jest wypadanie zewnętrznych części brwi
  • głos niski i ochrypły, mowa monotonna
  • stałe uczucie zimna nawet przy wysokiej temperaturze otoczenia
  • zwolnienie czynności serca - bradykardia
  • powiększenie sylwetki serca
  • wzrost ciśnienia tętniczego
  • obfite miesiączki i niedokrwistość u kobiet
  • wzrost stężenia cholesterolu we krwi oraz wzrost stężenia TSH
  • spadek stężenia tyroksyny - hormonu wydzielanego przez tarczycę

Leczenie niedoczynności tarczycy

Ma na celu wyrównanie stanu czynności tarczycy. Osiąga się to podając doustnie syntetyczny izomer hormonu tarczycy L-tyroksynę. Jest to lek łatwo dostępny i obecnie tani, chociaż nie zawsze w przeszłości tak bywało. Tyroksynę można podawać 1 x dziennie, najlepiej zaraz po obudzeniu się, najlepiej pół godziny przed śniadaniem. W niedoczynności tarczycy obowiązuje stałe leczenie, które powinno trwać przez całe życie chorego

Autor: lek. Marian Zieliński - specjalista endokrynolog i w chorobach wewnętrznych