Informator dla pacjentów
O CHOLESTEROLU
Co należy wiedzieć o cholesterolu?
Od dawna słyszymy wiele na temat cholesterolu i wiadomo, że należy starać się utrzymywać jego prawidłowy poziom. Niestety u połowy dorosłych stężenie cholesterolu jest wyższe od zalecanego, a u jednej czwartej jest tak wysokie, że zwiększa się ryzyko chorób serca i naczyń krwionośnych.
Co należy wiedzieć o cholesterolu?
Cholesterol jest substancją woskowatą, która jest niezbędna do utrzymania czynności układu nerwowego, skóry, mięśni, wątroby, jelit i serca. Cholesterolu zawartego w diecie- tego, którego spożywamy - dostarczają tylko produkty pochodzenia zwierzęcego ( mięso, jaja, nabiał, ryby i drób). Poza tym cholesterol znajdujący się we krwi produkowany jest głównie przez wątrobę. Tylko 20% cholesterolu krążącego we krwi pochodzi ze spożywanych pokarmów, ale jest to wystarczająco dużo, aby spowodować poważne problemy.
W jaki sposób cholesterol powoduje kłopoty?
Cholesterol występuje w organizmie pod różnymi postaciami, niektóre są pożyteczne, inne nie. Cholesterol krążący we krwi jest pokryty białkami (apoproteiny), co pozwala mu na przemieszczanie się. Takie pokryte białkami cząsteczki cholesterolu zwane są lipoproteinami. Lipoproteiny, które zawierają dużo cholesterolu, są nazywane lipoproteinami o małej gęstości (oznaczane są angielskim skrótem LDL - low density lipoprotein) lub "złym cholesterolem". Inne, które zawierają głównie białka o dużej gęstości (HDL - high-density lipoprotein) nazywamy "dobrym cholesterolem" Główną składową innych cząsteczek przenoszących tłuszcze, lipoprotein o bardzo małej gęstości (po angielsku VLDL - very low-density lipoprotein), są trójglicerydy. Tylko jedna piąta trójglicerydów u danej osoby jest wliczana w pomiar całkowitego stężenia cholesterolu. Jeżeli krew jest przeładowana zbyt dużą liczbą cząsteczek LDL (niewydolna wątroba) wtedy część tego cholesterolu zaczyna przenikać do ścian naczyń krwionośnych. I tu duże znaczenie ma ten " dobry" cholesterol, HDL - bowiem zabiera on cholesterol LDL ze ścian naczyń i transportuje do wątroby, aby usunąć go z organizmu. Jednak, gdy cholesterolu LDL (złego) jest dużo i nie starcza cholesterolu HDL, złogi LDL zwężają naczynia krwionośne. Jest to początek choroby zwanej miażdżycą – największego zabójcy we współczesnym świecie!
Za dużo czy za mało cholesterolu?
Zazwyczaj na wynikach laboratoryjnych podawane jest stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL, LDL i TG - trójglicerydów. Łączną analizę tych parametrów określamy jako lipidogram. Stężenie całkowitego cholesterolu we krwi nie powinno przekraczać 200 mg/dl. (norma od 130 do 200 mg%). Umiarkowane ryzyko = 200-240 mg/dl, duże ryzyko = powyżej 240 mg/dl. Ryzyko choroby zależy oczywiście od stężenia składowych cholesterolu całkowitego. Na ogół stężenie cholesterolu LDL powinno być niższe niż 130 mg/dl, a cholesterolu HDL wyższe niż 45-55 mg/dl. Stężenie trójglicerydów powinno być niższe niż 150-200 mg/dl; 20 % tej wartości jest wliczane w stężenie całkowitego cholesterolu. Są to wskazania ogólne i nie dotyczą każdego pacjenta.
Jak można poprawić swoje wyniki?
Aby zmniejszyć ryzyko choroby serca i aby stężenie cholesterolu HDL wynosiło Np. ok. 60 mg/dl należy podjąć ćwiczenia fizyczne. Uważa się, że dla wielu ludzi ma to działanie ochronne. Z kolei stosowanie diety niskotłuszczowej jest jednym z najlepszych sposobów obniżenia stężenia cholesterolu LDL. Spożywanie pięć razy dziennie warzyw i owoców jest najlepszą drogą do zmniejszenia spożycia tłuszczów. Także zaprzestanie palenia tytoniu może pomóc w obniżeniu stężenia cholesterolu. W przypadku nadwagi - schudnięcie nawet o kilka kilogramów może zmienić wyniki. Jeśli masz wysokie ciśnienie tętnicze, spytaj swojego lekarza, co jeszcze możesz uczynić, aby było prawidłowe. Wszystko to pozwala zmniejszyć ryzyko choroby serca. Niestety, u niektórych ludzi dominującą i negatywną rolę odgrywają również czynniki genetyczne (dziedziczne) i czasem potrzebne bywa intensywne leczenie., Gdy zawiodą stosowane dotychczas metody profilaktyczne, dostępnych jest wiele leków obniżających stężenie cholesterolu i zmniejszających ryzyko miażdżycy.
